Mình có quen biết vài người, mà theo như họ quan điểm: bọn học IT (hoặc lập trình viên – Dev) là những người khá kì dị, thật lòng mà nói thì cũng kì dị thật, bản thân mình là Dev mà đôi khi mình còn thấy bọn IT kì dị nữa là. Họ nói rằng: tụi IT (hay tụi Dev) chỉ toàn bọn tự kỉ.

Hồi còn đi học, tụi IT đa phần là những thành phần tự kỉ, suốt ngày ôm máy tính, làm bài tập đã đành, làm xong rồi cũng không chịu đi ra ngoài mà lại ngồi ôm máy tính tiếp để chơi game, chat chit, … Ra trường đi làm rồi cũng không khá hơn, vài người bạn của mình cũng như một số người mình quen, sáng thức dậy thì đến công ty, làm miệt mài tới 5h 6h tối, về nhà ăn cơm xong lại tiếp tục ôm máy tính, nào game, nào Fb, cũng có người code tiếp, dù làm gì thì họ cũng có lối sống gần như biệt lập. Bản thân mình cũng từng có quãng thời gian như thế … Nhìn lại, sao  thấy thiếu lành mạnh quá

Về cơ bản thì yêu công việc và yêu công cụ làm việc của mình là đúng, thế nhưng cuộc sống còn rất nhiều thứ hay ho và ý nghĩa hơn, cần phải cân bằng giữa cuộc sống và làm việc để thấy cuộc đời mình có ý nghĩa. Khi bạn cảm thấy cuộc sống tươi đẹp, tinh thần bạn cũng từ đó mà trở nên vui vẻ, lạc quan hơn, từ đó mới thêm yêu cuộc sống và công việc của mình được.

Chúng ta có những vấn đề gì quan trọng?

Về cơ bản là khi chúng ta làm việc, lẽ dĩ nhiên công việc sẽ là vấn đề quan trọng hàng đầu rồi. Tuy nhiên đôi khi chúng ta không nên / không cần làm quá nhiều để dẫn tới kiệt sức, hơn nữa đôi khi chúng ta dành thời gian quá nhiều cho công việc lại dẫn tới hiệu suất đạt được không tối ưu.

Ngoài công việc, chúng ta cần quan tâm tới các yếu tố riêng của bản thân và đồng thời cũng cần chú ý tới các yếu tố có tính xã hội, ta đâu chỉ sống trên trái đất có một mình. Về mặt cá nhân, theo mình thì có 3 vấn đề mà chúng ta nên tập trung: rèn luyện bản thân, có cho mình một sở thích, và cũng nên biết chăm sóc sức khoẻ cho bản thân nữa. Về mặt xã hội, chúng ta cần dành thời gian cho gia đình, cho bạn bè và các mối quan hệ xã hội. Các Dev hay than FA, nhưng lại không chịu chú ý vào các mối quan hệ xã hội, vậy thì sao có thể thay đổi được tình hình, gấu đâu có tự nhiên sinh ra.

Chúng ta cân bằng các vấn đề đó như thế nào?

Một điều rất quan trọng mà không phải ai cũng để ý đến, đó là: nguồn tài nguyên thời gian của chúng ta có hạn. Nếu chúng ta không có kế hoạch phân chia và quản lí thời gian dành cho những vấn đề của mình, thì nhiều khả  năng là bạn sẽ bỏ lỡ những phần quan trọng của cuộc sống, tệ hơn nữa là có khả năng sẽ không đạt được những gì mình mong muốn. Nếu bạn chưa có kế hoạch gì, hãy thử phân chia một cách sơ lược như dưới đây xem sao:

Công việc: Một cuộc chạy dài hơi

Không thể phủ nhận rằng phần lớn thời gian của cuộc đời một người là làm việc, giả sử một người tốt nghiệp đại học năm 22 tuổi, tuổi nghỉ hưu ở VN hiện nay là 60 cho nam và 55 cho nữ, suy ra là chúng có từ 33 cho tới 38 năm để làm việc. Con số này nói lên điều gì: Công việc là một quá trình lâu dài.

Ai đó đã nói với mình rằng, cuộc sống là một cuộc chạy marathon chứ không phải cuộc đua nước rút, và mình thấy công việc cũng vậy. Trung bình một ngày mọi người làm việc 8h, và 40h cho một tuần. Đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng đó là thời gian làm việc tối ưu và năng suất cao nhất. Bạn không cần phải cố sống cố chết làm việc 10h hoặc thậm chí 12h/ngày đâu, điều đó chỉ vắt kiệt sức của bạn thôi, bạn không thể chạy dài hơi kiểu này được. Bạn cần biết phân phối sức lực để có thể chạy lâu dài, đó mới là điều quan trọng.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, mỗi người chỉ nên làm việc 8h/ngày để đạt được hiệu quả cao nhất, vậy nên đừng OT quá nhiều nhé.

Tự rèn luyện mình: Side project và còn nhiều lĩnh vực khác

Side project: Thế giới công nghệ thay đổi từng ngày, bạn cũng nên chuẩn bị để luôn sẵn sàng đón nhận sự thay đổi đó. Những lập trình viên thành công cũng dành lời khuyên chúng ta, ngoài công việc và công nghệ hiện tại mà mình đang làm việc, nên trao dồi thêm các kĩ năng và công nghệ khác. Các cây đại thụ trong giới Software engineer cũng luôn khuyên bạn luôn tự rèn luyện những kiến thức khác bên cạnh công việc chính của mình. Các tốt nhất để rèn luyện là có cho mình một side project.

Side project ở đây không phải lúc nào cũng là đi làm một dự án khác ngoài công ty cho một khách hàng khác, mà nó còn bao gồm cả các việc như: tự tìm hiểu một công nghệ mới, tự học các kiến thức chuyên sâu về thiết kế hệ thống, tìm hiểu thêm về cách lấy requirement khách hàng, .v.v.v. hay thậm chí là việc đi chia sẻ và bàn luận trao đổi các kiến thức của bạn với những người khác. Theo dõi blog của các người nổi tiếng trong lĩnh vực phát triển phần mềm cũng là cách khá hay để trau dồi kiến thức. Đọc blog rùi thì cũng thử viết blog xem sao, vừa rèn luyện kiến thức chuyên ngành, vừa rèn luyện kĩ năng trình bày sao cho rõ ràng, lại còn chia sẻ kiến thức cho mọi người nữa.

Đọc sách: Mình có đọc đâu đó rằng trung bình mỗi Dev đọc ít hơn 1 cuốn sách mỗi năm, vậy nên nếu bạn đọc được 1 cuốn sách mỗi năm thôi là cũng đủ trên mức trung bình rồi. Bạn có thể đọc sách IT, đọc sách các lĩnh vực khác: kinh tế, chính trị, sách kĩ năng, vật lí, thiên văn, văn học, ngoại ngữ … Nghiên cứu cho thất đọc sách giúp cải thiện tư duy trừu tượng, rất có ích cho công việc sau này, cải thiện ngoại ngữ cũng là thứ nên được quan tâm. Ngoài ra đọc sách cũng giúp giải trí rất nhiều sau những giờ làm căng thẳng. Hãy dành thời gian đọc sách đi nào.

Có cho mình một sở thích: Đừng để cuộc sống khô khan và nhàm chán

Bên cạnh công việc, mọi người cũng nên dành thời gian để làm một thứ gì đó thú vị. Làm bất cứ thứ gì bạn thích, bất cứ điều gì khiến bạn cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa. Có thể là học chơi một loại nhạc cụ để có thể ngân nga hát lúc rảnh rỗi, đi du lịch khám phá các vùng đất mới, học chụp ảnh ảo diệu để sau này chụp hình cho gấu, học nấu ăn, học may vá thêu thùa, đi làm tình nguyện, xin gia nhập ca đoàn hát nhà thờ, v…v.v. Có rất rất nhiều thứ khác bạn có thể học, biết nhiều thứ sẽ khiến bạn thấy cuộc sống thú vị hơn. Ít ra là thú vị hơn chỉ suốt ngày ngồi viết code :v

Mình thích chụp ảnh và chơi đàn. Chụp ảnh để ghi lại nhiều khoảnh khắc ý nghĩa của cuộc sống, thích chơi đàn vì thích hát mà không cần dàn karaoke ồn ào làm phiền người khác. Những loại nhạc cụ như guitar hoặc organ keyboard cũng khá dễ để tiếp cận, nó giúp bạn giải tỏa căng thẳng rất nhiều nữa đó.

Quan tâm tới sức khoẻ bản thân: chuyện quan trọng mà ít người chịu để ý

Theo cá nhân mình thấy thì những đứa có sức làm việc vượt trội đa phần đều là những đứa có thể chất rất khoẻ mạnh (tất nhiên là ngược lại thì không hẳn đúng :v ). Thể chất khoẻ không có nghĩa là cơ bụng 6 múi, cơ bắp cuồn cuộn, mà là phải biết ăn ngủ điều độ, tập thể thao thể dục gì đó để cơ thể có sức đề kháng bệnh tật, … Công ty của mình hình như là đưa cả vấn đề sức khoẻ vào việc đánh giá nhân viên, dù sao thì bạn có khoẻ mạnh, tinh thần phấn chấn yêu đời thì mới làm việc tốt được.

Ngoài ra thì cũng nên hạn chế nhậu nhẹt, lâu lâu họp mặt bạn bè uống vài ba li thì được, chứ kiểu tuần nào cũng nhậu chắc chỉ có nước … chết sớm. Thay vào đó hãy chơi thể thao, những môn chơi theo nhóm cũng giúp gắn kết tình bạn bè và đồng nghiệp nữa.

Dành thời gian cho gia đình & bạn bè

Không ai tự nhiên mà có mặt trên đời này cả, tất cả đều có gia đình. Với những bạn nhà ở thành phố, thì có thể vấn đề này không mấy quan trọng vì họ thường ở với gia đình. Những bạn từ những miền quê lên thành phố học rùi làm thì ít có thời gian gặp bố mẹ, vậy nên cũng cần sắp xếp thời gian để về thăm gia đình, thắt chặt tình cảm gia đình thiêng liêng.

Một điều nữa là nếu bạn FA, mà suốt ngày than không có gấu, thì bạn biết phải làm gì rồi đó. Xách đít đi ra đường, giao lưu bạn bè này kia thì mới tìm được người phụ nữ của đời mình chứ, gấu đâu tự sinh ra, gấu chỉ chuyển từ tay người này sang tay người khác thôi. Bạn muốn có gấu thì hãy thôi than vãn mà đi kiếm rồi tán tỉnh cưa cẩm đi.

Công việc đôi khi cũng cần bạn có một vài mối quan hệ xã hội để còn có thể cộng tác nữa chứ, suốt ngày cắm đầu vào code không phải là một ý kiến hay đâu.

Tóm lại

Cuộc sống của bạn không chỉ có công việc, bạn nên ý thức được là còn có rất nhiều điều ý nghĩa đang chờ chúng ta làm nữa. Sự cân bằng giữa công việc, gia đình, sở thích và các hoạt động khác giúp bạn thêm yêu đời hơn, phấn chấn và tràn đầy sức sống hơn, từ đó mà làm gì cũng hiệu quả hơn, bao gồm cả công việc của bạn nữa.